De (internationale) vakbeweging en TTIP en TISA
Nieuwe handelsverdragen beloven weinig goeds
FNV 1
De FNV en de internationale vakbeweging maken zich ernstig zorgen over twee nieuwe handelsverdragen, waarover op Europees en wereldniveau wordt onderhandeld. Fundamentele arbeidsrechten mogen niet worden aangetast en vrijhandel mag niet leiden tot sociale dumping.
De twee belangrijkste handelsverdragen zijn:
- TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) tussen de EU en de VS.
- TISA (Trade In Services Agreement) tussen diverse westerse landen.
Vrijhandelsakkoord TTIP
De bedoeling van deze handelsovereenkomst tussen de EU en de VS is, aldus de Europese Commissie, dat beperkingen in handelstarieven en invoerrechten worden weggenomen, dat wetgeving en standaarden worden geharmoniseerd en dat investeringen worden bevorderd. Het algemene doel is dat de welvaart extra toeneemt. De onderhandelingen over TTIP zullen zeker nog tot in 2015 duren.
Groei van werkgelegenheid?
Het is voor de Europese vakbeweging echter sterk de vraag of dit vrijhandelsakkoord tot daadwerkelijke groei van werkgelegenheid gaan leiden, laat staan tot echte banen. Cijfers spreken elkaar tegen hierover en (sectorale) ‘impact assessments’ (inschatting van de gevolgen) ontbreken nog. Dit maakt de vraag ‘what’s in it for us’ (wat levert het ons op?) tot een relevante.
De Europese vakbeweging, aangevoerd door het ETUC, heeft ernstige zorgen over het TTIP traject. Er is dan ook een Europese vakbondslobby gaande die door zowel de Europese en de mondiale vakbondsfederaties als de FNV wordt gesteund. De FNV onderneemt zelf ook beïnvloedingsactiviteiten naar Den Haag en Brussel. Het voorlopige FNV-standpunt komt overeen met het ETUC-standpunt over TTIP, zegt FNV-vicevoorzitter Catelene Passchier (en sinds kort bestuurder van de ILO).
Fundamentele arbeidsrechten
Het ETUC-standpunt over TTIP richt zich op de volgende kernpunten:
- Fundamentele arbeidsrechten mogen niet worden aangetast en vrijhandel mag niet leiden tot sociale dumping.
- Milieubescherming mag evenmin omlaag.
- Parlementen en sociale partners moeten invloed hebben.
- Het onderhandelingsproces moet transparant zijn.
- Geen geschillenbeslechtingsmechanisme, zoals het voorgestelde Investor State Dispute Settlement (ISDS).
- Overheden moeten in staat blijven om sociale en milieunormen op te leggen, onder andere bij publieke aanbesteding.
- Publieke diensten moeten worden uitgezonderd van de vrijhandelsverdragen.
- Er moet in plaats van de voorgestelde negatieve lijst een positieve lijst komen voor het insluiten van economische activiteiten in het verdrag.
- Ook de audiovisuele en culturele sector moet worden uitgezonderd, net als de financiële diensten en de landbouw.
Ook de Amerikaanse vakbeweging heeft bezwaren. De ETUC en de Amerikaanse vakcentrale AFL-CIO hebben een belangrijk gezamenlijk standpunt geformuleerd.
Sectoren
De sectorale Europese en wereldwijde vakbondskoepels, waar de FNV-bonden/sectoren lid van zijn, steunen het ETUC-standpunt. Hier en daar brengen zij een sectorale nadruk aan:
- International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers' Associations (IUF).
- European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions (Effat).
- European Federation of Public Service Unions (EPSU).
- European Trade Union Committee for Education (Etuce).
De volgende sectorale aandachtspunten zijn reeds opgenomen in de benadering van Etuf (European Trade Union Federation of Textiles, Clothing and Leather) en ETUC. Het ETUC wil in TTIP uitsluiting van:
- publieke sector,
- audiovisuele en culturele activiteiten,
- onderwijs (Etuce),
- financiële sector,
- landbouw (Effat),
- postmarkt (Uni).
Wereldwijd handelsverdrag TISA
TISA (Trade in Services Agreement) is een initiatief van 48 geïndustrialiseerde landen die zich 'de echte goede vrienden van de diensten' noemen. Dit initiatief is voortgekomen uit de stagnatie die is opgetreden in de World Trade Organisation (WTO) om tot een wereldwijd handelsverdrag te komen. Het is dus een nieuwe poging om de wereldhandel verder 'vrij' te maken, nadat de zogenaamde DOHA-ronde in het kader van de GATS (General Agreement on Trade and Services) van begin 2000 was vastgelopen.
Geheime besprekingen
Net als bij TTIP is het onduidelijk wat de mandaten zijn en wat precies de onderhandelingsagenda is van de geheime besprekingen. Een volgende ronde van onderhandelingen is onlangs gestart (de Australische ambassade in Genève is de plaats waar de besprekingen plaatsvinden).
De bezwaren van de internationale vakbeweging tegen TISA betreffen met name de publieke diensten en de financiële sector. Lees hier het standpunt van het ITUC over TISA.
Ruim baan voor privatiseren
Voor zover nu bekend uit gelekte documenten betekent TISA voor publieke diensten onder andere:
- Eenmaal geprivatiseerde overheidsbedrijven kunnen nooit meer terug in overheidshanden komen.
- Dat een dusdanig klimaat wordt gecreëerd dat publieke diensten gemakkelijker geprivatiseerd kunnen worden.
- De zogenaamde 'negatieve lijst'-aanpak. Dit houdt in dat als een overheid (nationaal, regionaal of lokaal) een bepaalde dienst niet expliciet uitsluit (benoemt) deze dienst onderdeel kan worden van de vrije markt.
- Aan overheden (lokaal, regionaal, nationaal) worden beperkingen opgelegd om thema's als arbo, milieu, consumentenbescherming, de universele toegang tot publieke diensten, te reguleren.
Public Services International (PSI) eist dan ook dat publieke diensten uitgesloten worden van dit verdrag en dat overheden het recht behouden om die zaken die van publiek belang bevonden worden, gereguleerd kunnen blijven.
Regulering financiële sector ondermijnd
De internationale vakbeweging vreest ook dat dit verdrag de regulering van de financiële sector zal ondermijnen en tegengaan. Lees dit artikel van ITUC daarover: WikiLeaks Reveals True Intent of Secret TISA Trade Talks
|