Zuid-Afrikaanse en Israëlische Apartheid

Boycot van Israël is urgent

Adri Nieuwhof 1

Boycot van Israël is urgenter dan destijds van Zuid-Afrika, zegt anti Apartheid veteraan, Farid Esack, hoogleraar Islamitische studies aan de Universiteit van Johannesburg. Zijn spreekbeurten over de parallellen tussen de Israëlische en de Zuid-Afrikaanse Apartheid riepen heftige protesten op van de zionistische lobby in Frankrijk met als gevolg dat hij niet mocht spreken in Parijs en Toulouse.

Anti racisme veteraan Esack heeft zich ook sterk gemaakt voor de rechten van vrouwen en mensen met Aids. Nelson Mandela benoemde hem tot Commissaris voor Gendergelijkheid. Momenteel is hij voorzitter van BDS Zuid-Afrika, een groep die de Palestijnse oproep voor Boycot, Desinvestering en Sancties tegen Israël ondersteunt. Ik sprak met Esack over zijn spreekbeurten in Frankrijk.

Spreekverbod

Je ging naar Frankrijk om spreekbeurten te geven en een aantal keren werd dit je verboden. Kun je ons vertellen wat er is gebeurd?

Alle zeven universiteiten waar ik zou spreken, zijn zwaar onder druk gezet. Alleen de Sorbonne in Parijs legde mij een spreekverbod op. Deze universiteit voerde aan dat zij dit om technische redenen deed, omdat de formulieren voor het aanvragen van een ruimte onjuist waren ingevuld. De studenten probeerden een week lang met de universiteit te onderhandelen om de fout te herstellen, maar dit werd geweigerd.
Ik denk dat de Sorbonne het onjuist invullen als voorwendsel gebruikte. De studenten betoogden dat de studentenvakbond deze formulieren al sinds jaren zo invulde; de universiteit heeft hun in het verleden nooit op enige gemaakte fout gewezen. De enige plausibele verklaring die wij konden bedenken was dat de druk van de Unie van Joodse Studenten in Frankrijk achter mijn verbanning zat.
De burgemeester van Toulouse heeft mij ook een spreekverbod opgelegd voor een openbare bijeenkomt in een lokale gemeentelijke zaal op basis van dezelfde claims die in de brieven aan universiteiten waren gebruikt. Deze kwamen er op neer dat ik antisemitisch ben en dat ik, als voorzitter van BDS Zuid-Afrika, steun heb gegeven aan of heb aangezet tot gewelddadige protestacties in Zuid-Afrika.

Wat is er na het verbod gebeurd?

Het bleek dat de Sorbonne stilzwijgend met de politie was overeengekomen dat ik buiten het hek bij de hoofdingang van de universiteit zou mogen spreken. Er stonden ongeveer twintig veiligheidsmensen voor mij die de toegang blokkeerden. Ik had activisten links van mij en activisten rechts van mij. Maar het was heel apart dat de plaatsvervangend rector magnificus mij verwelkomde en betreurde dat de universiteit mijn openbare lezing had moeten verbieden. Hij bleef gedurende mijn lezing en bedankte me na afloop. In Toulouse hebben we ons ook tegen het verbod verzet. Ik sprak buiten, voor de zaal.

Farid Esack

Vermeend antisemitisme

Pro Israël en zionistische groepen vallen de boycotbeweging en haar activisten regelmatig aan. Dit keer was jij het doelwit. Hoe beoordeel je zulke aanvallen?

Ze hebben een enorme tactische blunder begaan door mij aan te vallen, omdat BDS zeer betrokken is bij het verzet tegen alle vormen van racisme, inclusief antisemitisme. Maar in dit bijzondere geval hadden ze te doen met iemand die zich zeer consequent had uitgesproken tegen antisemitisme. De afgelopen 25 jaar heb ik over het vraagstuk van antisemitisme gesproken, in het algemeen, maar ook in het bijzonder in de moslimgemeenschap. Daarom schoten zoveel collega's mij te hulp.
Voor het gemak plaatst de pro Israël lobby het BDS verhaal in de geschiedenis van Europees antisemitisme, waar de nazi's voor het eerst met een oproep kwamen om joden te boycotten. Maar zij doet dit op een zeer berekenende, strategische en manipulatieve manier. Diezelfde zionisten bijvoorbeeld, in Europa en in het bijzonder in Israël, zouden maar al te graag oproepen tot sancties tegen Iran. Dan zeggen zij geen woord over de schade die het veroorzaakt voor het Iraanse volk. Alleen als het om joden gaat wordt het verhaal van het antisemitisme van de nazi's erbij gehaald.

Dezelfde Europeanen die ons beschuldigen en zich op de redenering van het antisemitisme van de nazi's beroepen, zullen graag sancties opleggen aan Rusland vanwege diens vermeende manoeuvres in Oekraïne. Dezelfde landen zijn unaniem voor het instellen van sancties tegen bijvoorbeeld Noord-Korea en Zimbabwe. Dezelfde Verenigde Staten die het argument van antisemitisme gebruiken hebben vijftig jaar lang sancties opgelegd aan Cuba.
Dus er is niets principieels aan hun argument. Het is gewoon een sluw, technisch instrument van de kant van de zionistische lobby om een beroep te doen op het schuldgevoel van de Europeanen en andere westerlingen voor een misdrijf dat is gepleegd door Europeanen tegen andere Europeanen. Dit heeft niets te maken met de Palestijnen.

Progressieve traditie

Ons boycotverhaal, dat weten zij heel goed, valt in een linkse traditie, in een progressieve traditie. Bijvoorbeeld op een liberaal niveau, van het kiezen voor producten met een 'fair trade' label, waarbij je kiest voor het kopen van producten waar een maximaal bedrag van de winst naar de boeren gaat. Door voor fair trade te kiezen, boycot je een ander product waarvan de winst maximaal is voor de tussenhandel, kapitalistische uitbuiters en zakenlieden aan het eind van de voedselketen. Of wanneer een vegetariër besluit geen vlees te eten, om vlees te boycotten, heeft hij of zij niets tegen de boer. De vegetariër maakt een ethische keuze om niet mee te doen aan de wreedheden die dieren worden aangedaan. De vegetariër is een activist van boycot, desinvestering en sancties rond de wreedheid ten opzichte van dieren.
Dus de BDS beweging is in een progressief, humanistisch, links debat gepositioneerd. Het heeft niets te maken met het nazi-debat. De pro Israël lobby weet dit verdomd goed. Het is gewoon een kwestie van opportunisme en het spelen van de schuldkaart bij Europa en de Verenigde Staten.

Verschillen

Hoe beoordeel je de rol van de BDS beweging tegen Israël in vergelijking met het BDS activisme tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika?

De Zuid-Afrikaanse strijd werd pas 'sexy' in de laatste vijf jaar voor het einde van de Apartheid. En Mandela werd dat pas, toen hij vrij kwam en de verzoener werd. Maar BDS was er al 25 jaar daarvoor. Dit jaar vieren we tien jaar BDS tegen Israël. Het is veel verder ontwikkeld, heeft veel meer overwinningen behaald dan wat de anti Apartheidsbeweging had bereikt toen die tien jaar oud was.
Een ander verschil is dat Zuid-Afrika nooit een project opzette dat de import van alle 'witte rassen' uit de wereld naar Zuid-Afrika bepleitte. BDS heeft nu te maken met een beweging die de invoer van andere kolonisten uit andere delen van de wereld als haar voornaamste project heeft. In Zuid-Afrika hadden we te maken met een gevestigd kolonialisme, in het geval van Israël met een kolonialisme dat maar doorgaat, dat elke dag weer meer wordt verankerd. De aard van de vijand wordt steeds erger; de omvang van zijn wreedheid en zijn vastberadenheid nemen elke dag toe.

Als BDS beweging worden we met uitdagingen geconfronteerd. Anders dan in Zuid-Afrika, waar we te maken hadden met een duidelijk gefocuste bevrijdingsbeweging, zijn de krachten voor bevrijding in Palestina meer opgedeeld. Je hebt er het equivalent van de Zuid-Afrikaanse thuislandregeringen die nog net doen alsof zij bevrijdingsbewegingen zijn, terwijl zij zich al verkocht hebben. Dan heb je zeer grote bevrijdingsbewegingen, het gehele maatschappelijke middenveld en in theorie de politieke partijen die tot BDS hebben opgeroepen.

Noodzaak BDS beweging

Na de Arabische lente is de solidariteit van de frontlijnstaten met de Palestijnen volledig ingestort. In Zuid-Afrika konden wij op steun rekenen - in verschillende gradaties - van alle omliggende landen behalve Malawi. Palestina wordt omringd door collaborerende regimes die zich verkocht hebben aan het Westen. Niet alleen kunnen we van hen geen steun verwachten. Integendeel, in sommige gevallen, bijvoorbeeld Egypte en Saoedi-Arabië, zijn ze in feite toegetreden tot de kampen van de vijand en werken zij actief samen met de Israëlische staat aan de vernietiging van de verzetsbeweging.
Dit maakt de urgentie en de noodzaak van een BDS beweging veel belangrijker dan het in het geval van Apartheid Zuid-Afrika was. Vanwege de BDS successen heeft de Israël lobby haar acties opgeschroefd. Met elke overwinning die we hebben bereikt, creëren we meer werk voor onszelf. Het is nu de uitdaging om de brede steun die we in de meeste landen hebben, te kunnen omzetten in een uitbreiding van het aantal activisten die willen meehelpen aan de grotere taak en grotere urgentie die voor ons ligt.

1	Eerder, 4 april 2015, verschenen bij: The Electronic Intifada; zie ook: www.palestinawerkgroep-abvakabo.blogspot.nl (terug)