Ingezonden
Reactie op "Bolsjewiki waren geen Duitse agenten" (334 ingezonden) en weerwoordLenin en het Duitse keizerrijkOtto van de Haar stuurde een reactie naar aanleiding van de kritiek in Solidariteit - 334 ingezonden, 23 juli 2017 - door Maurice Ferares op de al zo'n eeuw durende beschuldiging dat Lenin gefinancierd zou zijn door de Duitse keizer en als Duits agent beschouwd kon worden. Maurice deed dat via een boekbespreking door Michiel Krielaars van Sean McMeekin The Russian revolution. A new history in de NRC van 14 juli 2017. Hier eerst het commentaar van Otto en daarna het weerwoord van Maurice. Otto van de Haar - Lenins agendaWat Lenin en de financiering door het Duitse keizerrijk betreft, moeten een paar dingen uit elkaar gehouden worden, wat Maurice nalaat.
1. Werd Lenin met de zijnen betaald door het Duitse keizerrijk om tsaristisch Rusland uit de oorlog te trekken/het land te revolutioneren? Ja.
2. Was Lenin (daarom) een Duitse agent/spion? Nee. Een directe bron waaruit blijkt dat Lenin Duitse financiële steun kreeg, is zijn brief van 14 augustus 1918 aan Ja. A. Berzin: "(...) spaar geld noch moeite voor publicaties in drie (of vier) talen en verspreiding. De Berlijners zullen meer geld sturen, als het tuig te laat is, klaag dan formeel bij me. Hoogachtend, Lenin (...)" 1 
Maurice Ferares - Tien dagen die de wereld deden wankelenWat de eerste vraag van Otto van de Haar betreft: zeker is dat Ludendorff gebaat geweest zou zijn met de verdwijning van het Oostfront. Morgan Philips Price een journalist van het (vroegere) Engelse dagblad Manchester Guardian die van 1917 tot 1921 in Rusland/Sovjet Unie verbleef, schreef het volgende: Hoe ook de Pruisische jonkers de ineenstorting van het oude Russische leger begroetten, zij dachten met schrik aan de mogelijkheid van de totstandkoming van een proletarische dictatuur en een Rood Leger in de onmiddellijke omgeving van de lijdende, oorlogsmoe zijnde massa's in Duitsland. Reeds het begin van de vreedzame, revolutionaire beweging tussen maart en oktober 1917 was lieden als Ludendorff weinig bevallen. 2 Dit is heel wat dichter bij de waarheid dan de verhalen over de grote geldsommen die de bolsjewiki van keizer Wilhelm uit Berlijn zouden hebben ontvangen. Ook de brief die Lenin (?) aan een zekere Berzin zou hebben geschreven op 14 augustus 1918, is geen bewijs dat de Duitse keizer Wilhelm II geld aan de bolsjewiki heeft gegeven om Rusland uit de oorlog te trekken en het land te revolutioneren. De situatie was in augustus 1918 in Duitsland al hopeloos. Ludendorff nam op 26 oktober ontslag en Wilhelm vluchtte op 10 november naar Nederland. Zouden gezien deze omstandigheden een paar weken eerder Ludendorff en Wilhelm gedacht hebben dat ze de bolsjewiki konden overhalen? Nog daargelaten dat in Duitse steden straatgevechten plaatsvonden van arbeiders en soldaten die het aftreden van de keizer eisten.
De tweede vraag die Van de Haar stelt, krijgt een merkwaardig antwoord.
Het waren de volksmassa's, soldaten, arbeiders en boeren die iedere verandering in de koers van de revolutie afdwongen. Zij brachten het ministerie van Miljukow ten val en het was hun sowjet die de wereld de Russische vredesvoorstellen verkondigde: geen annexaties, geen schadeloosstellingen en het recht van de volkeren op zelfbeschikking. En wederom in juli was het de spontane opstand van het ongeorganiseerde proletariaat dat nogmaals het Taurisch Paleis bestormde en eiste dat de sowjets de regering van Rusland zouden overnemen. De bolsjewiki, toen nog een kleine politieke sekte, stelden zich aan het hoofd van de beweging. 3 Vijftig jaar na de Oktoberrevolutie bezocht ik het Smolny-instituut. Een vroegere school voor adellijke jongedames in Sint-Petersburg, waar tijdens de revolutie het hoofdkwartier van de bolsjewiki was gevestigd. Er hing een kostuum dat Lenin tijdens de revolutie had gedragen. Reactionaire motten waren er niet in geslaagd gaten in het kostuum te bijten. Iets wat ook gold voor de reputatie van Lenin als revolutionair.
|
John Reed een Amerikaanse journalist die de gebeurtenissen tijdens de revolutie van dag tot dag in Rusland meemaakte, schreef een boek getiteld Tien dagen die de wereld deden wankelen. Het werd in vrijwel alle talen vertaald en uitgegeven. Reed toont aan dat de Oktoberrevolutie geen éénmanswerk van Lenin was of van een kleine groep bolsjewiki, maar een enorme beweging van een miljoenenvolk van arbeiders, soldaten en landloze boeren. Tot aan de laatste fase van de revolutie waren de bolsjewiki een uiterst kleine groep die heel snel in omvang en invloed bij de massa's groeide. Reed:
