Discussie over pensioenen

Behoud en verbetering van huidig stelsel

Luc Brusselaers

Binnen de FNV maken actieve mensen zich bezorgd over de afbraak van het bestaande pensioenstelsel. Zij ijveren voor het behoud en de verbetering van het huidige stelsel en het voorkomen van de afbraak, de individualisering en de diefstal van de gelden die in de pensioenpotten zitten.

Terecht en een goede zaak, het is een juiste strijd. Alleen vrees ik dat de wijze waarop alles nu wordt aangepakt, uiteindelijk zal verzanden in het grote FNV-moeras, met uitstel als resultaat.

Pensioen na veertig jaar werken

De eisen en de strijd voor het behoud van een goed pensioen moeten kunnen rekenen op een massale steun. Van onderaf moeten de eisen afgedwongen worden. De strijd die nu gevoerd wordt, is te beperkt; de nodige verbreding zowel binnen als buiten de FNV is niet zeker. Mede door de verwachte weerstand door de leiding van de FNV.

Wezenlijk voor een succes is een centrale eis die kort, bondig en duidelijk is, waar velen zich in kunnen vinden. Wat mij betreft, is die eis: pensioen na veertig jaar werken! Daar is massaal voor te mobiliseren.

Vergrijzing is selectief

Wat is er feitelijk aan de hand met de sociale wetgeving, de pensioenen en de pensioenleeftijd? Kunnen wij ons november 2009 nog herinneren, de FNV krant Trap er niet in voor behoud van de pensioenleeftijd op 65? Die krant is het lezen beslist nog waard.
We worden zogenaamd allen ouder, maar noodzaakt dat de verhoging van de pensioenleeftijd? Vergrijzing van de bevolking wordt voorgesteld als een drama voor de betaalbaarheid. Echter, we moeten blij zijn dat er minder jongeren bij komen! De productiemogelijkheden zijn dusdanig toegenomen dat met veel minder mensen nog veel meer kan worden geproduceerd. Stel u voor dat de bevolkingsaanwas gebleven zou zijn, zoals bijvoorbeeld tijdens de babyboom na de Tweede Wereldoorlog. Het aantal werklozen zou enorm zijn geweest. Jongeren die niet aan het werk kunnen komen, kosten ook geld en verliezen hun scholing, arbeidsmotivatie, uitkeringen, enzovoort.

We worden zogenaamd ouder, maar is dat dan zo drastisch? Om te beginnen wordt het gebaseerd op een gemiddelde leeftijdsverwachting van de gehele bevolking. Maar dat is onder meer een gevolg van de sterk gedaalde sterfte onder kinderen en zuigelingen. Meer mensen hebben toegang tot de mogelijkheid om 'ouder te worden'. Maar leven we langer dan in het verleden? De Egyptische Farao Ramses II is 92 jaar geworden, Karel de Grote 85 jaar.
De verschillen in levensverwachting voor een lang en gezond bestaan zijn groot en afhankelijk van de maatschappelijke positie en de aard van het werk. Een manager die woont waar weinig sprake is van luchtvervuiling en zich de beste medische verzorging kan toe-eigenen, zal vast van een aantal jaren extra gezondere levensverwachting kunnen genieten. Niet iedereen wordt even oud en het gemiddelde van de (gezonde) levensverwachting is danig verschillend voor verschillende bevolkingsgroepen. Het is simpel. Door een verhoging van de pensioenleeftijd worden vele mensen de pensioenrechten gewoonweg afgenomen. Onderzoek wijst trouwens uit dat de levensverwachting van de mensen in de lagere sociale klassen eerder daalt dan stijgt!

Verklaring van Lissabon

Waarom wordt overigens de pensioenleeftijd verhoogd? In het jaar 2000 werd in Lissabon een verklaring uitgegeven die onder andere vermeldde dat iedereen langer zou moeten gaan werken. Alle regeringsleiders van de toenmalige Europese Unie hebben dat destijds onderschreven. En niet alleen zij, ook de FNV heeft met die verklaring ingestemd. De sociaaldemocratische partijen hadden toen trouwens een ruime politieke meerderheid.

Het ging toen helemaal niet om de betaalbaarheid, maar wel om de competitiviteit! De generatie geboren tussen 1954 en 1965 zou op pensioen gaan tussen 2010 en 2030. Als zij de arbeidsmarkt zou verlaten, dan zou de werkloosheid danig afnemen en de lonen stijgen! De positie van de werkgevers zou verslechteren en daarom moesten volgens de verklaring van Lissabon de ouderen aan de slag blijven!
Europa moest een kenniseconomie worden die de concurrentieslag met onder meer de Verenigde Staten en Japan moest aankunnen. Hinderpaal daarvoor, zo stelt het Lissabon verdrag klaar en duidelijk, waren de bestaande kosten die ingevolge de historisch gegroeide sociale wetgeving en voorzieningen moesten dalen. Daarin moest worden gesneden!

Het geld is er

Betaalbaarheid? Pensioenen en uitbreiding van sociale voorzieningen zijn zogezegd niet meer betaalbaar, een argument dat constant als dooddoener naar voren wordt gebracht. De uitgaven voor de sociale zekerheid worden steeds meer weer aangevoerd om het stelsel te kunnen ondergraven. Tegelijkertijd wordt weinig verteld over de inkomsten die de sociale zekerheid meefinancieren en gelijk onderuit halen. Nederland als belastingparadijs vertelt des te meer. Geld wordt zonder enige garantie uitgedeeld aan multinationals. De (multinationale) werkgevers ontduiken de belastingen met medewerking van de overheid.
De betaalbaarheid van de sociale zekerheid en de pensioenen is een kwestie van keuzes die moeten worden afgedwongen. Keuzes die niet gemaakt zullen worden, zonder dat er massaal druk wordt uitgeoefend op de politieke, leidende klasse. Geen enkele sociale voorziening is er overigens van bovenaf gerealiseerd, altijd zijn ze van onderaf bevochten!

Om al deze reden is de eis: pensioengerechtigde leeftijd na veertig jaar werken. Dat kan en dat is mogelijk door de inzet van de bevolking. Door druk uit te oefenen, niet alleen op de politieke elite van dit land, maar ook en vooral op de leiding van de FNV. Polderen is een glijbaan die slechts tot een afdaling leidt! Rond deze leeftijdseis is massaal te mobiliseren binnen en buiten de vakbeweging.