Ingezonden
De arbeid(st)ers in de platform economie organiseren zichDe geboorte van CAO’s in de digitale economieChristophe Degryse 1 De staking bij Deliveroo in Frankrijk voegt zich bij een lange lijst van sociale mobilisaties in de digitale economie. Bijvoorbeeld de 'youtubers' van Google, de heftruckchauffeurs van Amazon, de moderatoren van Facebook, de chauffeurs van Uber. Ze hebben nieuwe vormen van sociaal conflict in beweging gebracht om hun eisen kracht bij te zetten. De estafettestaking van de koeriers van Deliveroo in verschillende grote Franse steden kan worden toegevoegd aan de groeiende rij van acties bij de bekende bedrijven van de digitale economie. In de korte tijd dat ze bestaan, kregen Deliveroo en Uber al met meerdere campagnes, collectieve acties en stakingen over de hele wereld te maken. Telkens worden de arbeidsomstandigheden, de rechten van de werknemer, de beloning en het gebrek aan toegang tot sociale rechten aan de kaak gesteld. 
Ontslag via algoritmes
Naast Deliveroo en Uber proberen ook de 'youtubers' van Google zich te organiseren. De lopende 'FairTube campagne' is gericht op meer eerlijkheid en transparantie voor de videomakers. Hun beloningsmethoden zijn ondoorzichtig. De beslissingen van Google om in sommige landen voor video's niet te betalen, krijgen geen duidelijke uitleg (behalve zinnen als: Content die niet geschikt is voor adverteerders) en zijn rechtstreeks van invloed op de inkomsten van de makers. We kunnen meer voorbeelden geven, zoals de microwerkers van de platforms die vaak zeer slecht betaald worden voor het opschonen, classificeren en labelen van gegevens die gebruikt worden door kunstmatige intelligentie. Of de hulp aan virtuele Google Duplex assistenten die nog steeds grote nood hebben aan voortdurende steun van menselijke handen. En wat te zeggen van de legers 'content moderators' van Facebook die dag na dag de inhoud bekijken om deze waar nodig te blokkeren - inhoud die zo gewelddadig is dat ze last hebben van posttraumatische stress-stoornis? Sociale ontduikingWat hebben de stakende koerier van Deliveroo in Parijs en de YouTuber campagne in Berlijn gemeen? En de Uber chauffeur die in New Delhi demonstreert en de microwerker in Manilla? Ze bevinden zich allemaal in arbeidsverhoudingen die door het bedrijf zijn verwaarloosd. Terwijl ze er voor werken, het steunen, geld verdienen en hun management dienen, wordt deze werknemers tegelijkertijd de toegang ontzegd tot sociale rechten, collectieve onderhandelingen en sociale uitkeringen. Deze platforms vinden in de technologie en in de gebreken van het nationale, sociale recht een vorm van sociale ontduiking.
Deze mobiele applicaties die het leven zo gemakkelijk voor ons maken, verbergen soms een werkelijkheid die aanzienlijk minder verfrissend is. Het lijkt misschien paradoxaal dat we in deze technologische bedrijven van de 21ste eeuw sociale praktijken aantreffen van meer dan honderd jaar geleden. Vóór de oprichting van de internationale transportorganisatie en de erkenning in haar conventies van de vrijheid van vereniging, het recht op collectieve onderhandelingen, het arbeidsrecht, de bescherming van de gezondheid en de veiligheid ..... Werk voor de vakbeweging
We weten dat de platform economie de neiging heeft om het werk te versplinteren, wat het moeilijk maakt werknemers te organiseren en gemeenschappelijke eisen op te bouwen. Dit is echter niet onmogelijk, zoals blijkt uit enkele (nog steeds te weinig) voorbeelden van collectieve arbeidsovereenkomsten die georganiseerde werknemers in Denemarken, Oostenrijk, Duitsland, Zweden en nu ook in Noorwegen met hun management hebben weten te onderhandelen.
In tegenstelling tot wat we soms tijdens de stakingen in augustus hoorden, staan de fietskoeriers niet op voorhand vijandig tegenover de 'oude, traditionele vakbonden'. Uit een enquête van het Europees Vakbondsinstituut (ETUI) onder koeriers van Deliveroo in België blijkt dat slechts 10 procent van hen zegt dat ze tegen de vakbond zijn, terwijl 34 procent zegt dat ze geen behoefte hebben om vakbondslid te worden. De overige 56 procent blijkt eenvoudigweg niet te weten wat het lidmaatschap hun kan opleveren. Dit toont overigens ook aan dat er nog heel wat werk te verzetten is door de 'oude bonden'. Tot slot. Er is in deze confrontatie tussen managers en platformwerkers waarschijnlijk ook een rol weggelegd voor de overheden van de grote steden. Voorbeelden zijn te vinden in Bologna (Italië) en Seattle (Verenigde Staten), waar de lokale overheden, zij het met wisselend succes, hebben getracht op te treden als tussenpersoon in naam van het algemeen belang. Hier zijn ongetwijfeld ook nieuwe wegen te ontdekken.
|
