Aan: Han Busker, Tuur Elzinga en Ledenparlement – 15 juni 2019 in de ochtend

Open brief over het pensioenakkoord

Cor Minnaard (1)

Nog even over dat pensioenakkoord, het resultaat dat is behaald in de pensioen-onderhandelingen, waarvan jullie zeggen dat het goed verdedigbaar is en het beste pensioenakkoord ooit en een goed resultaat.

Ik heb jou Tuur al laten weten dat ik boos en teleurgesteld ben over dat resultaat, omdat ik het geen goed resultaat vind, want absoluut onvoldoende als je kijkt naar de eisen waarvoor we actie hebben gevoerd.

Samen in Het Offensief

Daarbij denk ik terug aan de acties die we met name in het afgelopen jaar hebben gevoerd, maar vanuit het Landelijk Actiecomité al langer. Het comité heeft immers aan de basis gestaan om de pensioencampagne onderdeel te maken van Het Offensief.
Het Offensief waarvan iedereen (binnen de bond in ieder geval) vond dat het nodig was en dat de FNV het initiatief nam om de race naar beneden te stoppen, de afbraak van onze sociale voorzieningen die al (tientallen) jaren aan de gang is, te stoppen en te keren. De (doorgeschoten) flex te stoppen, te stoppen wat de werkgevers willen namelijk het moet maar steeds goedkoper, en zei Han op de startbijeenkomst van Het Offensief op 13 januari 2018: Wij zullen zorgen dat de politiek andere keuzes gaat maken!
Ik was er bij samen met mijn actiekameraden van het Landelijk Comité, zij aan zij met Young&United, mensen uit de zorg, de sociale werkvoorziening, de flexers van Deliveroo, enzovoort. Toen dacht ik nog: we gaan als FNV een serieuze koerswijziging doorvoeren, we gaan weer knokken voor verbeteringen.

En de pensioencampagne kreeg vorm door onze initiatieven, onder leiding van de eerste campagneleidster. We voerden actie in het bolwerk van de werkgevers van VNO/NCW, bij De Nederlandsche Bank, de politieke partijen die foute plannen hadden met onze pensioenen en in de Tweede Kamer. En uiteindelijk lukte het ook om diverse sectoren in actie te krijgen en kregen we op 18 maart en 28 en 29 mei van dit jaar zo’n 50.000 mensen op de been.
Een paar keer mocht ik samen met jullie plaatsnemen achter het kop spandoek in de demonstraties en scandeerden we samen: Indexatie, voor elke generatie! Een beetje vereerd was ik eerlijk gezegd wel, maar vooral, zo concludeerden we in het Landelijk Actiecomité: we werden onder andere daarmee door het FNV-bestuur erkend als DE vertegenwoordigers van de actieve (kader)leden in de bond die overal in het land inmiddels in bijna alle provincies comités hadden opgezet.
Op 29 mei nog somde Tuur de FNV-eisen op: de AOW-leeftijd bevriezen, eerder stoppen mogelijk maken, indexatie van de pensioenopbouw en pensioenuitkeringen regelen en pensioenopbouw voor iedereen!

Een zakelijke terugblik

En nog geen week later: WEG ALLES!
Weg de hoop, het geloof dat we met een strijdbare vakbond bezig waren iets moois te bouwen, verslechteringen tegen te gaan, verbeteringen te realiseren. Want zo zie ik nu het pensioen-akkoord.
Ik heb er nog eens over nagedacht en geprobeerd mijn oordeel te ontdoen van emoties en er zo zakelijk mogelijk naar te kijken.

Ik snap heel goed dat eisen stellen, actievoeren en onderhandelen niet 'automatisch' leidt tot inwilliging van alle eisen. Onderhandelen is compromissen accepteren. We hebben (helaas) nooit duidelijk besproken wat een acceptabel compromis zou kunnen zijn, maar ik denk bijvoorbeeld aan het (tijdelijk) accepteren van de AOW-leeftijd op 66 jaar en 4 maanden om er daarna verder voor te strijden die leeftijd weer terug te dringen. Ik denk bijvoorbeeld aan het accepteren van een indexatie van de pensioenen vanaf 1 januari 2020 en genoegen ermee nemen dat de verloren koopkracht van de afgelopen tien jaar even moet worden geslikt. En misschien een pensioenregeling voor flex en zzp'ers die nog nader vorm moet krijgen, maar waarvoor werkgevers vanaf 1 januari 2020 alvast geld storten in een fonds dat daarvoor gevormd moet worden.
Kortom, een aantal concrete resultaten die weliswaar niet aan al onze eisen voldoen, maar waarvan je, net als bij cao-onderhandelingen over lonen en dergelijke kunt zeggen: het is niet de gevraagde 5 procent, maar we hebben er toch mooi 4 procent uitgesleept. In zo’n geval kun je als onderhandelaar in alle redelijkheid aan de actievoerders en de overige leden vragen: vinden jullie dit voldoende?

Geweldig niks en onduidelijkheden

En ja Tuur, ik heb je afgelopen week diverse keren horen zeggen dat het een geweldig resultaat is, want:

• de AOW-leeftijd stijgt minder snel dan het kabinet wilde en bijvoorbeeld een 30-jarige van nu kan al met z’n 69e met pensioen in plaats van met 71 zoals het kabinet dacht, dat is toch mooi twee jaar 'verbetering';
• we hebben een regeling afgesproken voor zware beroepen, zodat mensen drie jaar eerder dan hun AOW-gerechtigde leeftijd kunnen stoppen met werken;
• we krijgen een nieuw pensioencontract, waardoor de kans op indexeren toeneemt en de consequenties van het afschaffen van de doorsneesystematiek gaan we nog nader bestuderen en per pensioenfonds regelen, allemaal in een stuurgroep waar we zelf aan tafel zitten;
• de zzp'ers krijgen een arbeidsongeschiktheidsverzekering en aansluiting bij een pensioenfonds wordt gemakkelijker.

Als ik nu dus zo zakelijk mogelijk kijk naar het resultaat dat er ligt na de pensioen-onderhandelingen, dan zie ik:

• dat de AOW-leeftijd vanaf 2022 'gewoon' verder gaat stijgen;
• een regeling voor eerder stoppen (voor zware beroepen is er tussentijds maar weer bijgesleept) er nog niet is en afhankelijk van de bereidwilligheid van werkgevers;
• indexatie van de pensioenen met de dag onwaarschijnlijker wordt;
• een regeling voor pensioenopbouw voor zzp'ers (nog) niet is afgesproken.

Dat betekent dat je, als je cao-onderhandelaar bent, eigenlijk aan je actievoerders voorlegt: we hebben één concreet resultaat (de AOW-leeftijd blijft stijgen) en drie onduidelijkheden en onzekerheden als resultaat, wil je daar 'svp' mee instemmen?
Ik geloof echt niet dat, als jullie cao-onderhandelaars zouden zijn, je zo’n resultaat zou durven voorleggen.

Hoe nu verder?

Ik zou zeggen: er is nu jaren achtereen (tien/twintig jaar) gepolderd met als resultaat dat arbeidsvoorwaarden, koopkracht, pensioenen enzovoort er steeds op achteruit zijn gegaan. Met Het Offensief dacht ik: dat gaan we als vakbond nu een halt toeroepen. Met de pensioencampagne als speerpunt. En wat doen we? We geven het weer weg.
Ze lachen zich gek daar in Den Haag, de politiek en de werkgevers. Die denken, die vakbond die maakt geen vuist meer.
Er is dus geen andere mogelijkheid als we als vakbond willen overleven en/of onszelf als strijdbare vakbond weer op de kaart willen zetten, dan moeten we zo’n pensioendeal natuurlijk niet accepteren!

Er zat niet meer in?

Dat hebben we nog niet uitgeprobeerd Tuur, we zijn nog maar net begonnen er weer een iets strijdbaarder vakbond van te maken. Dat verder uitbouwen vraagt tijd, vraagt een gedreven bestuur en bestuurders die daar in geloven. Dat missen we nu. Want vergeet niet: de acties die tot nu toe zijn gevoerd, zijn niet een succes geworden DANKZIJ het bestuur of het laatste campagneteam, maar zijn vooral tot stand gekomen ONDANKS de regelmatige tegenwerking van ons Actiecomité.

Kortom, er kan nog veel verbeteren, ik geloof er ook in dat dat kan, maar dan zullen bestuur, medewerkers en Ledenparlement daar ook in moeten geloven en de juiste stappen moeten zetten om dat mogelijk te maken.
Om te beginnen door vandaag 15 juni 2019 het pensioenakkoord weg te stemmen en de strijd te starten voor echte vakbondsmacht en echte verbeteringen!
Ik wens jullie veel wijsheid vandaag. Een strijdbare groet.

(1) Lid van het Landelijk Actiecomité.