Welkom
Ingezonden
Solidariteit "ingezonden"

Bijeenkomst FNV Regionaal Vakbondshuis Amsterdam

Staking tegen troepenzending naar Indonesië, 24 september 1946

Bijna 75 jaar later, 26 september 2019, corrigeert het Amsterdams vakbondscafé van de FNV de afwijzing door het NVV van een unieke staking tegen de troepenzending naar 'Nederlands-Indië' op last van het eerste Kabinet Beel, een coalitie van KVP en PvdA. En dat terwijl Indonesië zich ruim een jaar ervoor onafhankelijk had verklaard. Van de bijeenkomst in Amsterdam – een herdenking met onder meer een boeiend interview met één van de toenmalige stakers, Max van den Berg - zal een verslag uitgebracht worden. Hier de voorgelezen verklaring van één van de andere stakers: Maurice Ferares.

Indonesië was pas bevrijd van de Japanse bezetting en had zich op 17 augustus 1945 onafhankelijk verklaard. De grote meerderheid van het Nederlandse volk was, na vijf jaar zelf bezet geweest te zijn door een vreemde onderdrukker, tegen de herovering van Indonesië dat 350 jaar een Nederlandse kolonie was geweest

Toen werd er gestaakt ...!

De leiders van alle politieke partijen, ook communisten en sociaaldemocraten waren tegen de onafhankelijkheid van Indonesië. Zij noemden de oorlog Politionele Actie voor herstel van orde en rust. Tegenover de mensenzee op het Waterlooplein voelden de Amsterdamse regenten zich volkomen machteloos. Er werden hier daar al barricaden opgeworpen op het plein. De spanning steeg. De politie kreeg de opdracht het communistische gemeenteraadslid Henk Gortzak van huis te halen en hem te vragen de demonstranten naar huis te sturen. Aldus gebeurde.
Staande op een marktkraam voor het politiebureau sprak Gortzak de demonstranten toe. Ik hoor het hem nog zeggen. Kameraden vrienden. Wij hebben uw protest begrepen. Ga nu allen rustig naar huis en veroorzaak geen problemen.

Foto demonstratie voor de staking

Teleurgesteld verlieten daarna de demonstranten het plein. Jaren later heeft Gortzak bij mij thuis gezegd nog steeds spijt te hebben van zijn oproep toen op het Waterlooplein. De bevolking van Amsterdam heeft het volste recht nog steeds trots te zijn op wat er op 24 september 1946 is gebeurd. Het was een bijdrage aan de strijd voor onafhankelijkheid van een gekoloniseerd volk. Het was ook een protest tegen het doodschieten op 21 september 1948 van een demonstrant - Petrus Dobbelaar - door de politie op de Nieuwendijk in Amsterdam. 1 Ook was het een sympathiebetuiging met de dienstweigeraars die het verdomden als soldaat in Indonesië oorlog te gaan voeren. 2


1 Zie: onsamsterdam.nl - Hier gebeurde het... Haarlemmerstraat, 21 september 1946 (terug)
2 Zie over de weigeraars: Henny Zwart, Er waren er die niet gingen. Vijftien eeuwen straf voor Indonesië weigeraars – boeken/er waren er die niet gingen. (terug)