maart 2001
FNV Vrouwenbond - kranig en dwars
IJzersterk in veranderende tijden
De FNV Vrouwenbond neemt binnen de FNV een bijzondere positie in. Dat blijkt al uit ons doel: de verbetering van de positie van vrouwen; met specifiek aandacht voor vrouwen met een laag inkomen, met een uitkering, in thuiswerk of onbetaalde arbeid.Al jaren pleit de Vrouwenbond ervoor dat arbeid, inkomen èn zorg de centrale thema's zijn van het FNV beleid. Tot voor kort hield de FNV het bij arbeid en inkomen. Maar sinds het najaar van 1999 is 'zorg' daaraan toegevoegd. En het doet me goed te constateren dat de voorzitter van de FNV in een toespraak deze drie thema's in één adem noemt. Dat is veelbelovend en betekent ook, dat als je maar lang genoeg roept, er uiteindelijk wel geluisterd wordt.
Want zo werken we. Met radicale opvattingen en ludieke acties naar buiten treden en zo de zaak in beweging zetten. "Kranig en dwars" heet dan ook het boek dat de geschiedenis van vijftig jaar Vrouwenbond beschrijft.
Een kleine bond met een grote mond. Activiteiten en acties zijn succesvol en we oogsten er bewondering mee, zowel binnen als buiten de vakbeweging. Zoals de projecten "In iedere wijk een Kinderplaza"; "De Vrouwen-Buurtcoöperatie"; "Volhouden of ...", over vrouwen en dreigende arbeidsongeschiktheid; of de acties tegen de arbeidsplicht van alleenstaande ouders en de Nabestaandenwet.
Ongedeelde FNV
In 1998 sprak het congres van de Vrouwenbond de wens uit dat er spoedig een ongedeelde FNV zou komen, waarbinnen wij spreekbuis en belangenbehartiger van vakbondsvrouwen zouden zijn. Nu lijkt een ongedeelde FNV verder weg dan ooit. Een aantal bonden is gefuseerd, waardoor er twee heel grote bonden zijn ontstaan: FNV Bondgenoten en AbvaKabo FNV. De rol van de FNV Centrale dreigt beperkt te worden tot de overlegstructuren en de vraag is of er nog plaats is voor de vakcentrale als coördinator bij bondsoverstijgende activiteiten. Terwijl samenwerking steeds meer nodig zal zijn, als we tenminste de slag om de gunst van nieuwe leden willen winnen. Bovendien zal binnen de FNV de waarde van de specifieke bonden (meestal de kleinere), serieus moeten worden genomen.
De Vrouwenbond is zo'n specifieke bond met een brede, divers samengestelde achterban van vrouwen van alle leeftijden. Leden kiezen voor het lidmaatschap vooral omdat de doelstelling, activiteiten en werkwijze aanspreken. Vrouwen werkzaam in alle sectoren die in de Vrouwenbond een meerwaarde zien binnen de FNV. Vrouwen die onbetaald werken, zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk. Vrouwen die werkzaam zijn in de informele economie (onder andere thuiswerk) en uitkeringsgerechtigde vrouwen die vooral lid zijn vanwege de belangenbehartiging.
Voorloper en trendsetter
Namens al die vrouwen werken we gewoon verder, ook in een FNV waarin twee grote bonden aan de touwtjes trekken. Juist nu is het nodig dat het vrouwengeluid stevig voor het voetlicht blijft komen.
Er valt immers nog heel wat te verbeteren voor vrouwen in deze samenleving. Want: Nederland zet in op de 24-uurseconomie en privatisering van de sociale zekerheid. Flexwerk en losse contracten worden de norm, het arbeidsbestel verhardt. Tegenover een toenemende welvaart staat een scherpere tweedeling tussen arm en rijk. De werkdruk is gigantisch hoog en vooral bij vrouwen zie je steeds vaker dat er nauwelijks tijd is voor iets anders naast werk en zorgtaken. Voor alleenstaande ouders die betaald werk en zorg combineren, telt dit extra. Door die grote werkdruk worden steeds meer mensen ziek.
Armoede treft vooral vrouwen en dat zal zich de komende jaren nog sterker manifesteren, vooral onder oudere, allochtone vrouwen. Vrouwen verdienen 23 procent minder loon dan mannen en hebben nog een enorme achterstand in te halen op pensioengebied. De verdergaande individualisering heeft niet tot gevolg gehad dat vrouwen het financieel beter hebben gekregen.
De FNV Vrouwenbond is nog steeds voorloper en trendsetter. Zonder de Vrouwenbond waren er geen vrouwenvakscholen, was thuiswerk niet in cao's geregeld en waren in de Nabestaandenwet niet zoveel verbeteringen aangebracht. Door de bond is de onbetaalde arbeid in het hart van de vakbeweging gebracht en is arbeid en zorg een belangrijk vakbondsthema geworden.
En er is nog genoeg om voor te knokken: verbetering van de inkomenspositie van vrouwen, een goed evenwicht tussen arbeid, zorg en vrije tijd, meer waardering van zorgarbeid en erkenning van zorg als arbeid. Dat doen we door bijvoorbeeld de oprichting van vrouwen-buurtcoöperaties, een cursus voor herintredende vrouwen, de lobby om de Nabestaandenwet en de bijstandswet nog verder te verbeteren voor vrouwen en de wetgeving rond armoede, arbeid en zorg te beïnvloeden. Ook in de toekomst blijft het werk van de FNV Vrouwenbond hard nodig.
Tineke van der Kraan (voorzitter FNV Vrouwenbond)
Foto Gisela Dütting (46 kb)