nr. 51
sep 1992

welkom
edities
inhoud

Solidariteit

Inleiding op het thema

De nederlandse managers gaan nog steeds op de knieën voor hun japanse broeders. Ze zoeken weliswaar naar 'echte' nederlandse oplossingen, maar voor de essentie gaan ze plat. Juist die essentie verdient onze grootste aandacht, want die ligt niet in de 'slaafse, kollektieve' kultuur van de japanse arbeid(st)ers.
Algemeen gesproken leeft ook binnen de nederlandse vakbeweging sterk de gedachte dat de 'extreme' japanse situaties bij ons ondenkbaar zijn. De nederlandse overlegekonomie staat daar garant voor.
De in dit thema opgenomen artikelen trachten de essentie van het 'Japanse model' bloot te leggen. Akkoord, de nederlandse sociaal-ekonomiese geschiedenis en verhoudingen verschillen van die van Japan. In beide gevallen is echter wel sprake van een verzwakte vakbeweging die zeer gevoelig is voor 'konstruktief overleg'. En dat alleen al is een goede reden het enthousiasme van het nederlandse management met de grootst mogelijke argwaan te benaderen.

De artikelen zijn geschreven door Bart Nijssen, kaderlid Industriebond FNV bij Hoogovens, en Jan Müter, lid van het onderzoekskollektief van Stichting Opstand. Ze maakten, evenals de fotograaf Tjabring van Egten, deel uit van een groep die in februari van dit jaar een aantal weken in Japan rondreisde. Ze voerden veel gesprek ken met kritiese vakbondsleden en doen daarvan verslag. In het eerste artikel wordt vooral ingegaan op de suksesvolle aanval van de amerikaanse bezettingsmacht èn de japanse ondernemers op de sterke en strijdbare japanse vakbeweging van na de tweede wereld oorlog. In het tweede artikel wordt beschreven hoe daarna door ingrijpen de wijzigingen in de organisatie van de arbeid de gevestigde arbeidsrust gehandhaafd kon worden. Het daarbij ook ons bekende instrumentarium van onder andere flexibilisering, kwaliteitskringen, teamkoncept, uitbesteding en zelfmanagement komt in het derde (auto-industrie) en vierde (staalindustrie) aan de orde.

Redaktie