Redaktioneel

De omsingeling heeft te lang geduurd

Zeer tot onze spijt moeten we minister De Vries één keer gelijk geven. Hij trapt een open deur in, maar toch. De ontslaggolf doet hem "denken aan de berichten zoals we die tien jaar geleden kenden." Hij voorziet een "dramatische" daling van de werkgelegenheid (de Volkskrant 5-02-1993).

Zonder te overdrijven mogen we daar best aan toevoegen dat de vakbeweging hulpeloos staat en tegen de klippen op probeert te repareren met ongeschikt gereedschap.

Bij veel bedrijven - niet alleen in de industrie - heerst de angst. Wie wordt wanneer ontslagen? Ziek worden is een groter risiko dan ooit. Bij Hoogovens is een regionaal sociaal-medies netwerk ingeschakeld om mensen 'op te vangen'. Na de ontslagaanzeggingen zijn een paar mensen per ambulance afgevoerd, personeelwerkers begeleiden met zakdoeken. Daar en elders is er een sfeer van doffe berusting en de vakbeweging berust mee.

De zwakte van de nederlandse vakbeweging is bekend. Eens te meer blijkt dat in 'slechte tijden' meesturen zonder effektieve macht leidt tot machteloos ronddobberen en dijken dichten met een gebroken vinger.

We zeggen dat niet uit cynisme of duivelse gelijkhebberigheid achteraf. En de krisis van de vakbeweging afkondigen, doen we ook niet, dat is al zo vaak gebeurd. Wel zijn we aan een bezinning toe. Daarbij zijn harde konklusies niet uitgesloten.

Ervaringen, de gebruikelijke vergaderingen, veel gesprekken met vakbondskaders en de maandelijkse bijeenkomsten van de vakbondskafees in Amsterdam en Rotterdam leveren steeds hetzelfde beeld op. De vakbeweging is een televisiegezicht en gaat over cijfers ver achter de komma - bondsstrukturen zijn niet om door te komen - ook aan de basis van de vakbeweging heeft het machteloos meedenken in de logika van de markt zich vastgezet - jongeren zie je vooral buiten de vakbeweging - kritiese mensen lopen vast - al dat stratego met ondernemingsraad en afkalvend vakbondswerk is een eigen leven gaan leiden - resultaten blijven uit - het lijkt wel of verzet verkeerd is - de praktijk is er één van keuzes uit kwaden, 'heel kwaad' en 'kwaad'.

De vraag die wij stellen: gaan we als leden, kaderleden en bestuurders dan maar stug door met ons hardnekkig gevecht tegen de bierkaai? Doen we dat omdat het hoort? Zijn we met onze kritiek en oppositie gewoon een variant van het beleid dat we bestrijden, een kritiese spiegel van een vals beeld? Of zijn we bereid en in staat uit het kleine speelveld met de vele buitenspelregels te stappen? Uiteraard niet uit de vakbeweging, maar wel uit de omsingeling van dat eeuwige gevecht om procedures en millimeters. Dat betekent dat we zelf een weg moeten uitzetten, op basis van onze eigen diskussies en standpunten. Dat zal tijd en energie kosten, maar kan het mogelijk maken dat mensen door onze weg aangesproken worden en een andere - vooral onafhankelijke - vakbeweging zichtbaar en herkenbaar wordt. Een vakbeweging die niet buigt en zich voegt naar de grillen en nukken van de ekonomie, maar waarin strijdbaarheid gewoon is.

Over deze bezinning en over een mogelijke uitweg gaat onze komende lezerskonferentie: zaterdag 15 mei 1993 in Amsterdam.

In het volgende nummer volgt het programma. Nu al kunnen we zeggen dat het niet uit forums en inleidingen zal bestaan. We zullen zelf de diskussie moeten voeren.

Redaktie