|
nr. 97 juli 2000 |
Solidariteit
Internationaal - AttacBeweging tegen wereldwijde kapitaalstromenBegin maart van dit jaar vond in Parijs de eerste bijeenkomst plaats van Attac-groepen uit veertien Europese landen. Het initiatief hiervoor werd genomen door Attac Frankrijk, waar inmiddels sprake is van een brede beweging die tracht de wereldwijde kapitaalstromen aan banden te leggen en streeft naar een democratisch gecontroleerde economie die rechtvaardig en ecologisch duurzaam is. Nationaal en internationaal.In november 1999 is er ook in Nederland een Attac-groep opgericht, die afgelopen maart al haar eerste actie voerde ter gelegenheid van de beursgang van Word On Line. Tijdens een picketline spraken 25 mensen hun bezorgdheid uit over de sociale gevolgen van het huidige klimaat van 'snel-geld-snel-rijk'. Voorzien van windmachine, gebakken lucht en 'speculasies' protesteerden zij tegen de wereldwijde windhandel die steeds minder te maken heeft met de werkelijke economie. Daarnaast organiseert Attac Nederland bijeenkomsten en scholingscursussen, is bezig met het opzetten van plaatselijke groepen en bracht in mei de eerste nieuwsbrief "Online" uit. ActiepuntenAttac Nederland heeft een programma van vijf actiepunten opgesteld. 1. Invoering van een Tobin Tax - belastingheffing op internationale transacties van valuta's, met als doel de speculatieve kapitaalstromen in te dammen. 2. Democratische zeggenschap over het nationale kapitaalverkeer - een zelfbeschikkingsrecht dat door bijvoorbeeld het IMF en de Wereldbank gerespecteerd dient te worden. 3. Afschaffing van belastingprivileges voor bedrijven - als financiële bijstand aan ondernemingen nodig wordt geacht, moet dat de vorm aannemen van een openbare subsidie. 4. Effectief hogere belasting op kapitaalwinsten - bij expanderende winsten, is de winstbelasting wereldwijd gedaald. 5. Hoofdelijke aansprakelijkheid van aandeelhouders, financiers en bedrijfsbestuurders - aanpassing van de bedrijfswetgeving om de verantwoordelijken aan te pakken voor de negatieve effecten van hun beleid. Tot nu toe zijn op de punten 1, 2 en 5 initiatieven ondernomen. Een werkgroep die een brochure zal uitbrengen over de Tobin Tax. Een gesprek met GroenLinks over democratische controle op kapitaalstromen. Een voorbereiding op mogelijke juridische stappen tegen één of meer 'beleidsverantwoordelijken' die zich onttrekken aan hun maatschappelijke aansprakelijkheid. Tobin TaxDe Tobin Tax ziet Attac als de centrale eis in het programma. Daarom daarover een paar opmerkingen. James Tobin, winnaar Nobelprijs economie, deed in 1971 het voorstel de valutatransacties te belasten met een 'tax' van 0,1 procent. Aanleiding voor hem was het ineenzakken van het internationaal monetair systeem van vaste wisselkoersen. Hij vreesde dat het nieuwe systeem van zwevende wisselkoersen de macht van de financiële wereld zou vergroten en daarmee een instabiliteit zou ontstaan die de investeringen en dus ook de economische groei zou afremmen. Die vrees is terecht gebleken. De vrije beweging van kapitalen heeft de financiële winsten omhoog gejaagd. Voortgekomen uit rentes op staatsschulden, uitgekeerde dividenden en speculatieve transacties zijn deze uiteindelijk opgebracht door de belastingbetalers en loon- en uitkeringsafhankelijken. De vraag is of de 0,1 procent van Tobin een rem kan zetten op deze ontwikkeling. Verwacht kan worden dat er een zekere ontmoediging van uitgaat naar speculanten die meerdere keren per dag tussen verschillende munten heen en weer flitsen. Maar op zichzelf is een dergelijke maatregel een druppel op een gloeiende plaat en zullen er meer radicale, anti-neoliberale maatregelen aan toegevoegd moeten worden. Nog los van een andere vraag: waar moet het besluit tot invoering genomen worden en welke instantie gaat het uitvoeren. Relevant is echter dat alleen al het praten over een Tobin Tax onder de diverse groepen kapitalisten een storm van verontwaardiging heeft opgeroepen. Even relevant is dat sociale bewegingen deze 'tax' als een eis naar voren brengen en er voor weten te mobiliseren. Het internationale karakter geeft aan die mobilisatie een politieke betekenis die boven de Tobin Tax uitstijgt. Wanneer ook in Nederland Attac een brede basis weet te ontwikkelen, is een waardevolle stap gezet om de neoliberale overwinningsroes te verstoren. Redactie Secretariaat Attac: Keizersgracht 132, 1015 CW Amsterdam. Telefoon: 020-6279661. Fax: 020-6228229. Relevant is dat - internationaal - sociale bewegingen de Tobin Tax als een eis naar voren brengen en er weten voor te mobiliseren. |