welkom
edities
inhoud

Internationaal - de blokkades tegen WTO, IMF en Wereldbank

Een nieuwe lente, een nieuw geluid

Een nieuw 'debacle' dachten de autoriteiten zich in Washington niet te kunnen permitteren. Het overvloedige, zinloze geweld, de onmacht en verwarring die de politie in Seattle ten toon spreidde, moesten worden voorkomen. Dus veel overwerkvergoedingen en flink 'oprekken' van de wet. Maar dit is niet de kern van de zaak. Het is toch wel heel bijzonder dat binnen zo'n korte tijd duizenden, veel jongeren en ook vakbondsleden, hun lijf en goed wagen voor deze transnationale zaak. Het idee bekruipt je dat, als dit zich verder ontwikkelt, de wereldbobo's van IMF, Wereldbank en WTO hier nog niet klaar mee zijn.

Al eerdere acties

Het waren overigens niet de eerste acties tegen IMF en Wereldbank. In 1994 in Madrid waren er al grote demonstraties ter gelegenheid van hun vijftigjarig bestaan. De kritiek op het ondemocratische karakter van de organisaties en het beleid dateert van jaren. Rapporten, waaronder die van de Wereldbank zelf, laten geen spaan heel van het beleid van deze specialist in de financiering van megalomane projecten in de Derde Wereld. De financiële chaos die dat veroorzaakt, biedt dan weer ruimte voor het IMF. Beide eisen heel dringend een neoliberaal beleid met vooral alle ruimte voor vrijhandel. En bij dit frisse stel is dan sinds kort nog de WTO gekomen om van de hele wereld één vrijhandelszone te maken.

Het verschil zit dus niet zozeer in de kritiek van de afgelopen jaren, maar in de 'impact' die de acties hebben.

Reader XminY

Over de gebeurtenissen in Washington en vooral hoe het verder moet met de acties heeft XminY een reader uitgegeven met 24 artikelen. Over de jeugd, die vaak wordt afgeschreven, maar hier voorop loopt. Over een man die zich veteraan van de jaren zestig noemt en de acties vergelijkt met de demonstraties tegen de oorlog in Vietnam.

Anderen zien het einde van een kwart eeuw, waarin conservatieven en neoliberalen het alleenvertoningsrecht hebben. Havenwerkers en staalarbeiders waren vooral in Seattle prominent aanwezig. Maar ook was de Amerikaanse vakbeweging daar betrokken bij de algemene activiteiten. In Washington trok zij - helaas - toch meer haar eigen plan: een actie tegen de toelating van China in de WTO.

Er bestaat een grote tevredenheid over de goede samenwerking tussen verschillende politieke groeperingen. De vraag over het gebruik van tegengeweld wordt bediscussieerd. De vraag wordt gesteld of deze beweging is om te vormen tot een vastere beweging.

In de reader staat ook een zeer somber stuk dat stelt dat de acties niets blijvend tot stand hebben gebracht, dat er geen nieuwe bewegingen zijn opgebouwd en dat tijdens de acties geen zelfstandige doelen zijn geformuleerd. Hoewel ik het pessimisme niet deel, is dat natuurlijk een belangrijke vraag. Hoe zorgen we ervoor dat het geen simpele kopie van de jaren zestig wordt met een gelijksoortig einde? Dus nieuwe Thatchers, nieuwe Reagans en een nieuwe Lubbers.

In een slotartikel wordt het effect beschreven dat de demonstraties uitoefenen op de medewerkers van het IMF en de Wereldbank. Hun zelfvertrouwen blijkt aardig ondermijnd te worden. Dat komt niet alleen door de demonstraties. Niet alleen van 'links' liggen deze instellingen onder vuur. Ook van rechts. En ondertussen vinden heel veel economen dat de recepten van het IMF in de Aziatische crisis de sociale en economische problemen hebben versterkt. En ook de miljarden dollars die uiteindelijk op de Amerikaanse bankrekeningen van de Russische maffia zijn terechtgekomen, worden niet als symbool van adequaat optreden gezien. Ook lukt het IMF en Wereldbank steeds minder om Niet Gouvernementele Organisaties (NGO's) via discussiepanels en andere inspraakopzetjes aan zich te binden.

Overbodig en ongewenst

Dat echter de angst er bij de bobo's goed inzit, mag blijken uit verklaringen van de baas van de Wereldbank James Wolfensohn over zijn verwachtingen van de volgende bijeenkomst van zijn club en het IMF van 26 tot 28 september aanstaande in Praag. Hij begint dan vrij wild om zich heen te slaan en beschuldigt de Ruckus Society ervan les te geven in het maken van molotovcocktails. Terwijl die 'society' een organisatie is uit Californië, die in Washington en Seattle demonstranten trainde in geweldloos verzet.

Of dit echte paniek is of slechts een voorzet voor de politie in Praag weet ik niet. Maar als Wolfensohn dan vervolgt met de mededeling dat AIDS het belangrijkste speerpunt van de Wereldbank gaat worden, lijkt hij toch wel heel erg op een directeur die niet wil beseffen dat zijn Wereldbank overbodig en ongewenst is.

Ailko van der Veen

De bundel van 69 pagina's kost zes gulden (inclusief porto: acht gulden tachtig). Te bestellen door dit bedrag (meer mag ook!) over te maken op gironummer 609060 van XminY in Amsterdam, onder vermelding van "Reader IMF".

Het frisse stel van IMF, Wereldbank en WTO wil van de hele wereld een vrijhandelszone maken.