Warme herinneringen
Afscheid van Frans van der Vlugt op 21 juli 2022
Rob Lubbersen
Vorige week dinsdagavond in de rust van Duitsland–Spanje ging mijn telefoon. Een vervelende mededeling. Frans van der Vlugt was overleden. Ik was verbijsterd. Dit kwam volkomen onverwacht. Een paar weken terug zou hij nog nieuwe joggingschoenen kopen. Om een paar keer per week vanuit huis richting Scheveningen te rennen en terug. Hij wilde 100 worden. Hij rookte niet voor niks zijn hele leven niet! Na bijna vijftig jaar regelmatig met elkaar optrekken …. u begrijpt de tweede helft van Duitsland–Spanje heb ik niet meer gezien. Bestormd door die verbijstering en talloze herinneringen.
Een deel van die herinneringen gaat trouwens over voetbal. Bijna veertig jaar speelden Frans en ik in één elftal. Hij als rechtsback, ik als rechtshalf. Eerst bij HDV (Hou Dapper Vol), later minstens 25 jaar bij Celeritas. Samen met nog wat andere linkse jongens vulden we een lager spelend elftal. Celeritas 12 of zo. Frans raakte bekend als die jongen met dat hooggeheven been, want koppen dat deed Frans niet. Zuinig op zijn hersencellen, zullen we maar zeggen. Hoewel bepaald geen Messi of Ronaldo, ging Frans wél trouw op de donderdagavond naar de training. Oók voor de gezelligheid met een biertje in de kantine na afloop. Op die gezelligheid kom ik terug.
Haags Vredes Platform
Eerst nog iets over dat linkse van de jongens waar we mee balden. Frans was links. Politiek gezien. Op de Sociale Academie in Den Haag werd hij lid van de BVD (Bond Voor Dienstplichtigen), een socialistische soldatenorganisatie. Zo leerde ik hem kennen. Hij was zelf al uit militaire dienst, maar werd burgerondersteuner van kameraden in het leger. Kort daarna werd hij ook lid van de IKB (Internationale Kommunisten Bond), de Nederlandse afdeling van de trotskistische Vierde Internationale. Hij raakte betrokken bij tientallen, misschien wel honderden acties tegen militarisme, kapitalisme en imperialisme. Solidariteit, óók internationale solidariteit stond hoog in zijn rode vaandel. Op twee fronten sprong zijn inzet het meest in het oog. Het ene was de vakbeweging, de ABOP (Algemene Bond van Onderwijzend Personeel) later de AOB (Algemene Onderwijs Bond), waarvoor hij op en vanuit zijn werk op school actief was. Het andere was de vredesbeweging. Frans is jarenlang de voorzitter geweest van het Haags Vredes Platform. Een hele prestatie! Hij hield héél verschillende politieke stromingen bijeen in dat HVP en droeg ertoe bij dat honderdduizenden zich keerden tegen kernwapens en de neutronenbom. Frans werd nota bene als revolutionair-socialist getolereerd én gewaardeerd als voorzitter door anarchisten, communisten, socialisten, sociaaldemocraten, christenpacifisten en zelfs een enkele loslopende linksige liberaal! Voorwaar, een hele prestatie! Hij schreef mee aan de geschiedenis.
Misschien dat zijn gevoel voor humor zijn positie versterkte. Want Frans kon behoorlijk sarcastisch zelfs cynisch uit de hoek komen, je kon ook ontzettend met hem lachen. Hij was een groot fan van Freek de Jonge en van Koot en Bie en waagde zich wel eens aan een imitatie. Maar ook op eigen kracht bevorderde hij met humor de relativering en de ontspanning. Hij was één van de oprichters van het SLK (Socialisties Lach Kollektief). Wars van partijdiscipline, oekazes en dodelijke ernst moest er méér gelachen worden. Ik herinner me een feest waar het SLK optrad met een persiflage op linkse politici. Frans nam de stalinist Marcus Bakker op de hak als ‘Maartje Bakker’, inderdaad met een hoog stemmetje en in een jurk. Dat veroorzaakte enige onrust. Sommige aanwezigen begonnen te joelen en scandeerden: ''SLK is BLK''. Oftewel SLK is een Burgerlijk Lach Kollektief. Daar hebben we dan ook weer smakelijk om gelachen.
Eigen weg
Behalve in de linkse beweging en in de sport heb ik met Frans ook veel plezier gehad tijdens onze gezamenlijk vakanties. Zo hebben we ons uitstekend vermaakt in Berlijn, op Rhodos, op Sicilië, in Oostenrijk en niet te vergeten in Engeland. Daarover nog iets. Engeland deden we in twee tentjes, één met twee vrouwelijke collega’s van mij bij de Sociale Joenit, en eentje met Frans en mij. Aanvankelijk wilden die dames niet dat Frans meeging. Een rare kwast, zeiden ze. Uiteindelijk stemden ze toch toe en hoewel de tentjes 'apart' bleven, hebben ze daar geen spijt van gehad, want we hebben ontzettend veel lol gehad. Voorbeeldje: na ons bezoek aan Stonehenge maakten we een wandeling tussen de karakteristieke hoge Engelse hagen. Op een grindpad met grote kiezelstenen. Tijdens een rustpauze in de berm begon Frans spontaan hunebedjes te bouwen. Hij kon het beter dan die Druïden!
Nog iets over de vakanties. De laatste jaren gingen we niet meer samen. Frans had een college Frans (logisch!) gevolgd op een kasteel in Frankrijk en daarna huurde hij voortaan ’s zomers een auto en ging op eigen houtje toeren door Frankrijk, inclusief Corsica, en Italië. Na die zomervakanties spraken we af in het pizzarestaurant La Lanterna, waar Frans vaste gast was en bevriend met de baas en het personeel, en dan bespraken we onze vakantie-ervaringen.
Sommige mensen dachten of denken dat Frans eenzaam moet zijn geweest. Daar ben ik het niet mee eens. Hij ging vaak zijn eigen weg en genóót daar dan van. Kastelen, kerken, musea, festivals. Hij zei ook altijd dat hij het zichzelf prima naar de zin kon maken. En zo nodig zocht en vond hij gezelschap. Dat gezelschap … wij zullen hem missen en met vreugde aan hem terugdenken.