Ingezonden redactie Solidariteit (5 juni 2022), Willem Bos (26 mei 2022)
Solidariteit en vakbondsdemocratie
Redactie Solidariteit
Je onderstaande bijdrage (26 mei 2022), beste Willem, gaat nauwelijks in op wat Jan Taat en Sjarrel Massop naar voren brachten over je eerdere reactie die Solidariteit 22 mei 2022 plaatste (Ingezonden).
Daarnaast haalde je een in dit verband irrelevante petitie aan en een discussie van vijf jaar geleden tussen jou en Hans Boot, overigens zonder diens uitleg te vermelden.
Wat betreft het Ledenparlement van de FNV. Ons gaat het niet om 'de vertegenwoordigende structuur' als democratisch middel, maar om het feitelijk functioneren ervan dat geen algemene voor de leden toegankelijke verslaglegging kent en mede daardoor selectief wordt.
Tot slot, de snieren hier en daar naar de redactie worden niet bepaald als kameraadschappelijk ervaren. Solidaire kritiek is echter altijd welkom.
Ingezonden 26 mei 2022
Willem Bos
De reacties van Jan Taat en Sjarrel Massop maken duidelijk dat er inderdaad sprake is van een duidelijk verschil van mening over de interne democratie in de FNV en met name over de positie van het Ledenparlement (LP) daarin.
Sjarrel verwoord het zo: "Het is onterecht de voorstanders van een strijdbare vakbeweging een democratische verworvenheid te laten verdedigen, de positie van het Ledenparlement, als die verworvenheid ontbreekt. De leden van het Ledenparlement zijn daar aanwezig zonder last of ruggespraak. Zij zijn geen verantwoording verschuldigd aan de leden." Jan Taat schrijft: "Een andere reden voor de stelling dat kritiek geheim moet blijven is het LP zelf. Agenda en vergaderstukken zijn onder embargo of in ieder geval niet te vinden. De FNV publiceert de verslagen niet - ook niet via het ledenportaal - alleen minieme 'Headlines' tot 2020 en sinds 2021 slechts YouTube video's. Er mocht maar eens onverhoopt iets in de openbaarheid komen."
Met andere woorden: dat ledenparlement stelt democratisch gezien niks voor, ze leggen geen verantwoording af aan de FNV leden en ze verrichten hun werkzaamheden in de obscuriteit. Dat is dezelfde kritiek die door Hans Boot vijf jaar gelden in Solidariteit naar voren werd gebracht. Onder de kop "Ondemocratisch gedoe", scheef Hans toen over het FNV congres. Hij had het daarin niet alleen over een 'couppoging', het ontbreken van amendementen op de congrestekst (hij bleek ze alle 400 over het hoofd gezien te hebben), maar ook over het Ledenparlement: "Is het meer dan een papieren voortrekker in die zo gekoesterde 'democratiseringsslag', denkt het alleen mee, soms wat nukkig? Het zou al heel wat waard zijn als het regelmatig in de openbaarheid treedt, gedetailleerd verslag doet, ook over de interne discussies en de gevolgen daarvan. Als eerste stap."
In een ingezonden stuk op Solidariteit reageerde ik daar toen op waarbij ik over het Ledenparlement onder andere het volgende schreef: "De FNV heeft er voor gekozen om het ledenparlement te baseren op de sectoren. De LP leden worden uit en door de sectoren gekozen en zijn aan en in de sectoren verantwoording schuldig aan hun achterban. Er wordt verslag gedaan in sectorraden, er zijn LP leden die hun ervaringen publiceren naar hun achterban, er vinden discussie bijeenkomsten plaats voor meningsvorming over onderwerpen als pensioenen, circulaire economie, arbeidsvoorwaarden enz. enz. Als Boot geen informatie krijgt over het ledenparlement moet hij in de eerste plaats klagen bij LP leden van zijn sector en die bijeenkomsten bezoeken."
En ik voegde daar aan toe: "Natuurlijk kan je het niet eens zijn met de structuur waarbij het ledenparlement gebaseerd is op de sectoren. Maar dan moet je dat aan de orde stellen en voor een andere constructie pleiten en niet steeds maar suggereren dat het LP een sullig orgaan is dat geen informatie geeft en geen verantwoording aflegt. Wie werkelijk een strijdbare en democratische vakbeweging voorstaat zou het feit dat er in de FNV een direct door de leden gekozen ledenparlement is moeten prijzen en verdedigen."
Het Ledenparlement hoeft volgens Sjarrel niet serieus te worden genomen als democratisch orgaan omdat: "de leden van het Ledenparlement zonder last of ruggespraak functioneren en geen verantwoording verschuldigd zijn aan de leden." Ik weet niet waar hij dat op baseert, maar het is niet juist, noch formeel noch feitelijk. In de statuten van de FNV staat in artikel 46.2 over het ledenparlement: "Stemmen worden uitgebracht zonder last, maar met ruggespraak". Er zijn LP leden die de ruggespraak met hun achterban heel serieus nemen en ongetwijfeld ook leden die dat minder doen. Maar dat de LP leden zonder ruggespraak functioneren en geen verantwoording schuldig zijn is gewoon niet waar. Een ander punt van kritiek vanuit Solidariteit op het ledenparlement is de beperkte publieke informatie voorziening. Voor een deel is die kritiek terecht. Ook ik vind dat het LP naast de ruggespraak via de sectoren ook zelf veel meer aan de weg zou moeten timmeren. Maar de roep om volledige openheid over alle discussies gaat uit van een verkeerde opvatting van de rol van het LP.
Een strijdbare vakbeweging
'Solidariteit' staat voor een strijdbare vakbeweging. Dat betekent dat ze vind dat de vakbeweging vooral een strijdorganisatie moet zijn en niet een club van eeuwig overleg en compromissen met werkgevers en de overheid. Ik ben het daar mee eens. Maar dat betekent ook dat in het ledenparlement - als hoogste orgaan van de FNV - ook de strategie voor die strijd besproken en bepaald moet worden. En dat stelt dus beperkingen aan de openbaarheid van in ieder geval een deel van de beraadslagingen. Stel dat het LP discussieert over het arbeidsvoorwaardenbeleid van de komende periode, de eisen die daarin centraal worden gesteld en de strategie die zal worden ingezet. Dat zijn geen dingen die je in detail publiek maakt. Ook de werkgevers publiceren geen verslag van hun vergaderingen over strategie en tactiek.
Een democratische vakbeweging
In de oude FNV werd de dienst uitgemaakt door de voorzitters van de aangesloten bonden en het FNV bestuur. In de nieuwe FNV is het gekozen ledenparlement het hoogte orgaan. Natuurlijk functioneert de interne democratie in de FNV niet perfect en is er nog veel te verbeteren. Maar je zou verwachten dat linkse vakbondsactivisten zich in zouden zetten om de positie van het ledenparlement te versterken, om de band tussen de leden en het LP te verstevigen, om het democratische gehalte van de bond te versterken, om te helpen meer sector overstijgende structuren op te zetten enzovoort, enzovoort. Maar in plaats daarvan blijven de heren van Solidariteit maar herhalen dat het Ledenparlement niets met democratie van doen heeft en sluiten ze zich zelf op in groepjes en actiecomités die alleen maar aan zichzelf verantwoording schuldig zijn. Daarmee vervreemden en isoleren ze zich van de rest van de vakbondsleden. Dat is een gemiste kans.
PS: Ik heb het even opgezocht. De door Solidariteit gepromote petitie heeft op dit moment (26-5) 3.593 ondertekenaars. Dat is nog geen 0,4 procent van de 900.000 FNV leden.