Verkiezingen komen er aan
PvdA en GroenLinks ten strijde tegen armoede
Bert Veenstra (1)
Jan Atze Nicolai (2)
Het huidige chaotische toeslagensysteem heeft het onrecht in het fiscale sociale systeem genadeloos blootgelegd. Onschuldige burgers werden vermorzeld in bureaucratische molens. De vraag blijft: wat komt er voor de toeslagen in de plaats?
Wat zal onderdeel uitmaken van het programma van PvdA-GL? Meer van hetzelfde? Of komt er een nieuw geluid en een beter verhaal?
Het ontbreken van een vernieuwde visie baart ons grote zorgen. Niet voor niets schreven de wetenschappelijke bureaus van beide partijen in "Samen de toekomst in handen nemen" dat er twee vormen van uitbuiting zijn: die van de planeet én die van de mens!
Neoliberalisme
Sinds de vorige eeuw domineert het neoliberale denken de politiek. En daar zijn financiële vruchten van geplukt. Maar de schaduwzijde van het neoliberalisme-kapitalisme is dat in ons welvarende land 1 miljoen mensen, waaronder 400.000 kinderen, in armoede leven. Daar heeft het huidige demissionaire kabinet niets aan gedaan.
Links is te lang meegegaan in het neoliberalisme en daar heeft met name de PvdA op hardhandige wijze van geleerd. De samenleving verliest binding en solidariteit, de marktwerking leidde tot kwalijke gevolgen voor mensen met lagere inkomens.
PvdA en GroenLinks zullen een nieuw geluid moeten laten horen voor die mensen die in armoede leven én ook voor middengroepen. Want ook zij komen in grote moeilijkheden als het beleid van de afgelopen decennia wordt voortgezet. Voor veel mensen is de welvaartsstaat onder invloed van rechts verworden tot een nachtwakerstaat, een minimale overheid.
Toeslagenschandaal
Het toeslagensysteem is onrechtvaardig, omdat werkgevers te lage lonen betalen, meer werken niet loont en zelfs tot terugbetalen kan leiden. Een vreemd systeem met een armoedeval voor wie tot 40.000 euro (modaal) verdient. Veel rechthebbenden vragen de toeslagen NIET aan uit angst voor de overheid.
Het toeslagensysteem is voorwaardelijk. De overheid kan op grond van tips, vooroordelen (algoritmes) en geruchten besluiten aanvragers te wantrouwen en op grond daarvan toeslagen terug te vorderen. Willen we voorgoed af van het toeslagenschandaal dan moeten toeslagen onvoorwaardelijk worden gemaakt.
Basisinkomen
Een onvoorwaardelijk basisinkomen of een onvoorwaardelijke burgertoeslag kan het woud aan toeslagen en armoederegelingen vervangen. Bovendien kan een basisinkomen het vertrouwen in de overheid herstellen. De eenvoud van een algemene inkomensondersteuning maakt het ook nog eens fraudebestendig. Het onvoorwaardelijk basisinkomen is tevens steun en erkenning van de onmisbare onbetaalde arbeid.
Berekeningen wijzen uit dat de betaalbaarheid geen probleem is, een saldotekort van 50 miljard kan moeiteloos worden opgevangen met belastingen en door te stoppen met foute subsidies en ineffectieve belastingmaatregelen voor bedrijven.
Er wordt zoveel geld verdiend in ons welvarende land (het Bruto Nationaal Product bedraagt bijna 1.000 miljard per jaar) dat de vennootschapsbelasting voor bedrijven omhoog kan, een miljonairsbelasting kan worden ingevoerd (2 procent) en de erfbelasting kan worden vergroot. Het voordeel van een basisinkomen is dat systemen worden vereenvoudigd en dat inkomen eerlijk wordt verdeeld, zodat iedereen een redelijke bestaanszekerheid geniet zoals onze Grondwet, artikel 20, dat vereist. (3)
Het basisinkomen zou een belofte aan mensen zijn die het zwaar hebben in onze 'welvaartsstaat'. (4) Mensen die in armoede verkeren wegens pech of het ontbreken van gelijke kansen. Voor die mensen zal PvdA-GroenLinks hoop moeten bieden, herstel van vertrouwen op een eerlijke toekomst gebaseerd op gezamenlijke idealen van solidariteit, vrijheid en rechtvaardigheid.
(1) Lid van PvdA én GroenLinks. Voorzitter PvdA netwerkgroep Basiszekerheid in oprichting.
(2) Jan Atze Nicolai. Voorzitter Denktank Basisinkomen GroenLinks.
(3) Ons land kent zestig verschillende armoederegelingen én zestig verschillende ondernemersregelingen om minder belasting te betalen.
(4) Attje Kuiken antwoordde op één van de eerste RoodGroen bijeenkomsten in Arnhem dat het Basisinkomen géén breekpunt zou gaan vormen in een gezamenlijk programma:
"In gesprek over een linkse toekomst (PvdA & GroenLinks)" Facebook